Ve Homo Economicus Ve Tuhaflıklarım Ve Homo Romanticus

Arabamın camında yüzümü gördüğüm anda kalakaldım.  Başımda her zaman ki gibi şapka vardı.  Yanaklarım pancar gibi kızarmış, suratımdan şıpır şıpır terler akmaktaydı. Neydi bu halim? Ben... İnanamıyorum. Arabamı evin kapısının önüne çekmiş, içini elektrik süpürgesiyle süpürmekteydim. Yooo. Tamam. En son arabamı iç dış temizlettiğimde, adam kallavi bir para istemişti. Gözlerimi pörtletip "Sahi mi?" diye bağırdığımı bugün gibi hatırlıyordum. Adam büyük bir pişkinlikle "Sahi!" demişti, elimdeki parayı almış, sırtını dönüp işine devam etmişti. Donakalmıştım.  İçimden sunturlu bir cümle sarfetmiş, adamın arkasından ise "insaf!" diye seslenmiştim. 

Elim kolum armut mu topluyordu kuzum benim? Arabamı neden kendim yıkamıyordum ki? Verdiğim para fena halde içime oturmuştu ya, "arabamı artık kendim yıkayıp temizleyeceğim" diye tüm gün Arap bacılar gibi söylenmiştim. Akabinde, o günkü kazığı unuttum gitti tabii... İyi ama şimdi ne yapıyordum peki? Bütün gün evde, ofiste çalış babam çalışıyordum. Akşam eve döndüğümde de... Artık kaç ara kabloyu birbirine bağlayıp, elektrik süpürgesini taktıysam... Resmen arabamın içini elektrik süpürgesiyle süpürüyordum. Tamam üzerine afiyet azbuçuk cimriliğimle şöhret sahibiyimdir ama... Yooo... "Yuf!" derler bu kadarına! Arabanı da kendin temizleyip yıkama yani, öyle değil mi? Pes! Pes vallahi! 

İşte o anda  İktisat profösörü Şiir Erkök Yılmaz'ın Homo Ekonomicus adlı öyküsünün kahramanı Bay X aklıma geldi. Bay X aklıma gelince, elektrik süpürgesinin borusunu yere fırlattım. Kendimi arabamın şöför koltuğuna attım. İki ellerimle yanaklarımı avuçladım. Korkuyla dikiz aynasına baktım. Allahım ben Homo Ekonomicus'un kadın versiyorununa dönüşüyordum yoksa? Hatırladın değil mi? Bay X homo ekonomicus'un tekiydi. Elini yüzünü yıkarken sabun kullanmazdı sözgelimi... Nedeni basitti. Hesaplamıştı. Yüzüne harcayacağı bir birimlik sabunun  marjinal faydası, erken kirlenmeye uğrayacak havlulara harcanan  bir birimlik sabunun marjinal faydasından düşüktü. Sonraa... Dişlerini macunsuz fırçalardı. Çünkü yaptığı hesaplara göre, ömür boyu diş macununa yatıracağı para, dişlerinin amortismanı için gereken parayı geçmekteydi. Günlük yemeklerini, o günün performansındaki zahmet katsayısına göre seçerdi. Evleneceği kadını seçerken de aynı özeni göstermişti. -Burada anlatmak istemiyorum. Öykü illa okunmalıdır. Sahiden ibretliktir.-  Ayrıca Bay X, faktör alışkanlığı yüksek bir emekçi bir seyyar köfteciydi. Bisikletinin arkasına bağladığı arabaya küçük kızını yerleştirip, yavrunun önüne kıymaları sürüyor, böylece çocuğun karıştırma ve mıncıklama yeteneğini  gayet üretken bir alana yatırmış oluyordu... Falan... Filan...

Anlaşılan odur ki,  gün be gün Homo Ekonomicus olma yolunda ilerlemekteydim. Tanrı bilir, yarın öbür gün, en ucuza basanını bulduğum gazeteye kendi ölüm duyurumu kendi ellerimle verebilirdim. Sonra aynı Bay X gibi, içinde soğutma aygıtı olan, camdan  bir tabut edinirdim belki...  Şu devingen yaşamda bir durağan  denge tutturmak niyetiyle, tabutun içine girip ölü numarası yaparken uyuyakalabilirdim de, benim varlığım insanlara düzeni anımsatabilir, rasyonel davranmayı öğretebilirdi bu durumda tabii. Düşünsene, ben hep yaşayabilirdim aralarında hiç bozulmamış kalıbımla... Soğutma aygıtlı tabutumun elektrik masrafına gelince, yaşasaydım daha fazla masrafım olmayacak mıydı, pöh, yaşadığımı varsaysınlardı mesela... Önce gazetedeki ilanı, sonra tabuttaki kıpırtısız halimi gören yakınlarım... Bir yaygara bir bağırış derken... Kabullenirlerdi elbette öldüğümü... Önce bizim şehirden, sonra memleketin pek çok yerinden insanlar, cam tabutun içindeki beni görmeye akın ederlerdi. Gece kimsecikler yokken tuvalete ve mutfağa gidebilirdim. Eskaza beni ayakta gören biri, yatır olduğuma hükmedebilir, halimi cümle aleme duyurabilirdi... O günden sonra evim türbeye dönüşebilirdi sözgelimi!

Yok artık!

Sana bir şey söyleyeyim mi, bütün bunlar belki an içinde aklımdan geçti. Sadece cimrilikte değil, hayalcilikte ve abartmakta da şöhret sahibiyimdir. Görüyorsun işte... Gene veri koşullarda, veri fiyatlar ve veri getirilerle riskleri minimize edip belirsizlikleri tutarlılığa dönüştüreceğime, hayallerimde abartma sanatı icra etmekteydim. Ne vardı yani? Yılardır bana hizmette kusur etmeyen, emektar arabamın koltuğunu sevgiyle okşadım. Canım istediğinde,  elbette arabamı kendim temizleyip yıkayacaktım. Ayrıca anlamıştım ki araba yıkamak sahiden eğlenceli bir işti. Dikiz aynasına usulca baktım. Kendimdim. Homo Ekonomicus olsa, sevinmek gibi verimsiz bulacağı bir davranışı sergilemezdi. Ben sevindim.

Homo Ekonomicus değil, Homo Romanticus olmaya karar verdim. Arabamın radyosunun düğmesine bastım. Pinhani en sevdiğim şarkısını söylüyordu. "Asla vazgeçmeee... Kalkıp da pencerenden bir baakk. Güneş açmış mı? Yağmur düşmüş mü? Dön bak dünyayaaa!"  Hafıza ne tuhaf bir kutuydu. Yoo... En tuhafı bendim tabii... Araba yıkamak bu kadar abartılacak bir şey miydi? Kendimi olduğum gibi kabul ettim. Şarkıya eşlik ederek arabamı temizlemeye devam ettim.